Zagađenost životne sredine je jedan od najznačajnijih faktora kako za razvoj tako i za progresiju respiratornih bolesti, posebno hronične opstruktivne bolesti pluća (HOBP) i raka pluća.

Uticaj zagađenog zraka na respiratorni sistem zavisi od koncentracije polutanata u zraku i dužini izloženosti. Depozicija čestica zavisi od veličine i topivosti čestica iz zraka. Čestice veličine < 2,5 μm odlažu se u perifernim disajnim putevima, dok čestice > 5 μm i < 10 μm se zadržavaju u gornjim disajnim putevima. Topive čestice izazivaju iritaciju i lokalno oštećenje sluznice koje nije trajno, ali je moguća apsorpcija u krvotok kroz nazalnu i bronhijalnu cirkulaciju.

Netopive čestice prilikom odlaganja duž traheje do terminalnih bronhiola aktiviraju mukocilijarni aparat, dok u terminalnim bronhiolima aktiviraju fagocitozu putem alveolarnih makrofaga. Međutim, na odlaganje čestica utiču faktori domaćina u koje ubrajamo volumen disanja i vrstu disanja (nazalno ili oralno), ali i anatomija disajnih puteva.

Zagađeni zrak uzrokuje iritacije sluznice sistema za disanje što zatim potiče patofiziološke mehanizme koji podržavaju upalu i aktivaciju oksidativnog stresa. To rezultira hroničnim oštećenjem disajnih puteva, krvnih sudova i parenhima. Ovim mehanizmom nastaje i hronična opstruktivna bolest pluća (HOBP) te karcinom pluća.

Zagađenje zraka je uzročnik koji značajno povećava rizik od nastanka plućnih bolesti, ali i njihovu progresiju i simptome. Također, isti mehanizam pojačava bronhijalnu hiperreaktivnost kod astmatičara i uzrokuje pogoršanje respiratornih simptoma, a dugoročno i smanjenje plućne funkcije.